Welkom bij het #SFYNkijkje! De blog waarin alle ins en outs van de SFYN Academie 2024 langskomen. Een uniek kijkje in het dagboek van een deelnemer: met welke blik bekijkt hij/zij/die de academie? Welke vragen werden er beantwoord en welke bleven er juist hangen? Wat werd er verteld, waar gingen we op bezoek, en nog belangrijker, wat werd er gegeten?! Deze week is het aan Thijs om zijn ervaringen te delen over het eerste themaweekend: Tot in de bodem: het dier en de eiwittransitie.

Is je interesse gewekt voor de volgende editie van de Academie? Laat je gegevens achter op dit formulier, dan sturen we je een berichtje wanneer de aanmeldingen weer openen. Veel leesplezier!

‍

Tot in de bodem: het dier en de eiwittransitie

OOST-NEDERLAND, Maart 2024

Tekst: Thijs Hofman

Beeld: Studio Pur Sang

‍

Het is 7 uur’s ochtends als de wekker op mijn telefoon gaat. Ik kijk naar het plafond waar nog glow in the dark-sterren op zitten uit de tijd dat dit nog een kinderkamer was. Buiten hoor ik de vogels fluiten in plaats van de trambaan die normaal de start van mijn dag inluidt. Om wat energie te sparen hebben we de flinke rit van Amsterdam naar Groenlo in twee delen opgesplitst en zijn we gisteravond warm en gastvrij ontvangen door de ouders van een van mijn academiegenoten in het mooie Velp. 

Na een stevig ontbijt schieten we onze oude kleding in, want er staat vanochtend best een spannend bezoek op de planning. De open en nieuwsgierige houding waar we bij SFYN op getraind worden zal vandaag een stukje harder op de proef worden gesteld dan tot nu toe het geval is geweest. Een uurtje later rollen we namelijk de parkeerplaats van varkensslachterij Vion op. Ik laat mijn vooroordelen achter bij de auto en loop naar binnen waar we worden ontvangen door directeur van de Groene Weg Allard Bakker en vestigingsmanager Dennis Bremmer. 

Na een korte introductie over Vion en over de rol van vlees in het wereldwijde voedselsysteem gaan we in een aantal groepen uiteen om rondgeleid te worden door de productieruimtes. Tijdens deze (vrijwillige) rondleiding mogen we alles vragen over het slachtproces en over de vleesindustrie. Omdat het voor bijna de hele groep de eerste keer is dat ze zo iets zien wordt regelmatig gecheckt hoe het met iedereen gaat en of je de volgende stap in het proces ook wil zien of liever terug loopt. 

Het gevoel dat ik overhoud aan deze ochtend laat zich niet eenvoudig beschrijven. Waardering en respect voor de transparantie en de openheid van de mensen van Vion, die bereid zijn om met ons in gesprek te gaan. Omdat we alles mogen vragen voelt deze ochtend als een slijpsteen waarop ik mijn eigen kennis en overtuigingen kan testen en aanscherpen. Dankbaarheid voor de groep, en voor mijn deelname aan de Academie waarmee ik op plekken kom waar ik anders nooit zou komen. En ook frustratie over wat het systeem vraagt van de intensieve varkenshouderij en het gevoel dat het anders zou moeten kunnen. 

Omdat dit weekend in het thema staat van de eiwittransitie staat er nog veel meer op het programma en gaan we na de lunch op pad. Het contrast met ons vorige bezoek kan bijna niet groter zijn als we aankomen bij Ekoboerderij Arink. Dit is een boerderij zoals je ze eigenlijk alleen ziet in kinderboeken: nieuwsgierige en enthousiast likkende kalfjes, vrij uitlopende varkens en kippen en grotendeels gebouwd van gerecycled/biobased materiaal. Het belangrijkste verdienmodel van deze boerderij is de aansluitende boerderijwinkel, met zulke mooie producten dat ook een groot deel van de SFYN groep besluit om iets mee te nemen naar huis. Het laatste bezoek van deze dag is aan restaurant Suzie’s farm  waar we te woord worden gestaan door een van de meest enthousiaste sprekers die ik ooit heb gezien. Met een overweldigende energie neemt Suzanne Ruesink ons mee in het verhaal van haar familie en haar persoonlijk zoektocht naar een onderneming die past bij haar visie op de wereld en op de regio. 

Om de themadag rondom dieren af te sluiten staat er die avond nog een beladen activiteit op het programma. SFYN’er Wander Alblas, bedenker van het concept Upstick, verzorgt deze avond het diner wat vooraf wordt gegaan aan de mogelijkheid om te helpen bij het slachten van een kip. Ondanks dat ik daar zeker niet om sta te springen eet ik bij bepaalde gelegenheden zelf af en toe vlees en vind ik dat ik het daarom moreel verplicht ben om mee te helpen. Het concept van Wander heeft in het verleden veel ongenuanceerde kritiek ontvangen. Ik vermoed dat dat komt omdat het de vinger op een maatschappelijk zere plek legt: De dood is onlosmakelijk verbonden met het eten van vlees, alleen worden we daar niet graag aan herinnerd. 

We starten de tweede dag van het weekend in het dorpshuis in Schaarsbergen waar we door Jelle Zijlstra worden meegenomen in de toekomst van de Nederlandse melkveehouderij, gevolgd door een moreel beraad begeleid door Sjef Staps van het Louis Bolk instituut. Omdat er na de belevenissen van de dag ervoor genoeg morele vraagstukken spelen is er ruim voldoende stof om een ochtend mee te vullen. 

Na de lunch zetten we de tocht in richting Boerderij Eetmeerbosch waar we worden meegenomen in de wondere wereld van regeneratieve landbouw en voedselbossen. Op deze zelfoogstboerderij wordt in volledige eenheid met de natuur voedsel geproduceerd voor de abonnees van Eetmeerbosch. Ik heb zelf wel mijn vraagtekens bij de opschaalbaarheid van het concept en of we er de hele wereld mee kunnen voeden, maar de filosofie van Irma en Merel is heel inspirerend. En met de stralende zon erbij kon dit bezoek bijna niet beter gepland zijn. 

Ik loop intussen op mijn laatste benen en mijn hoofd loopt over van de gedachten en associaties nadat we dit weekend zo veel hebben gezien en gehoord. Maar er staat nog een laatste activiteit op het programma: Als afsluiting van dit weekend gaan we in gesprek over de eiwittransitie met Sebastiaan van Lunteren die mede oprichter is van Boonzaak en met Elzelinde van Doleweerd die werkzaam is als hoofd onderzoek en ontwikkeling bij restaurant de Nieuwe Winkel. Beide zijn alumni van de Academie en het is heel gaaf om te horen wat het SFYN traject ze heeft gebracht. 

Omdat het programma dit weekend erg vol zat had ik na afloop van het weekend nog een aantal dagen nodig om alle indrukken te verwerken. De belangrijkste les die ik meeneem uit dit weekend is dat de ambitie is om iets te veranderen in het voedselsysteem vraagt om het continue zoeken naar balans. Zwaarte onder ogen durven zien maar niet cynisch worden, het oneens zijn met wat mensen doen en ze toch respecteren, complexiteit zien zonder je machteloos te voelen en vasthoudend zijn zonder koppig te worden. 

‍